Şampuanlar saç ve saç derisini temizlemek için kullanılan saç bakım ürünleridir. Birçok şampuan deriyi oldukça iyi temizler. Bütün şampuanlar ?-90 oranında su ile, %2-8 oranında yıkayıcı, yumuşatıcı, statik elektriklenmeyi önleyici maddeler içerirler. koku ve içinde bakteri ürememesi için koruyucu maddeler içerirler. Şampuanlarda paraben bulunmaz.
Yağlanmaya karşı şampuanlarda ise, yağı arıtmak için surfaktanlar bulunurlar. Surfaktanlar yağı ve kiri uzaklaştırırlar. Bu konuda önemli bir hususa dikkat çekmek isteriz: Yağ ve kiri uzaklaştırmak yeterli değildir, önemli olan saçtaki yağ dengesini normalde tutan hammaddeleri içeren şampuanlardan kullanmak önemlidir.
Genelde günümüz şampuanlarının temizleme gücü oldukça kuvvetlidir. Ne var ki, tüketiciler yanılarak, şampuanların etkinliğini köpürme oranları ile değerlendirmektedirler. Halbuki köpürme oranı arttıkça, şampuanların saça ve deriye zarar verme ihtimali artmaktadır.
Hacim veren şampuanlar, saça bağlanıp hacmi arttıran proteinler içerirler.
anlandırıcı veya onarıcı şampuanlar; boyalı, permalı ve hasar görmüş saçlar için uygundur ve hafif temizleyiciler içerirler. Ayrıca formüllerinde saçın boyasını, permasını koruyan maddeler ve saç kırıklarını onaran maddeler de bulunabilir. Ancak bu maddelerin etkili olduklarına dair çok az delil vardır.
İki özelliğin bir arada kullanıldığı şampuanlar, zamandan tasarruf sağlamalarına rağmen nemlendirici ve saç kremi içerdiklerinden saçı kuruturlar ve daha yapışkan hale getirirler.
Bebe şampuanları daha az temizleyici madde içerirler ve erişkin saçları (özellikle çok fazla şekillendirici ajan kullanıldığında) temizlemek için üretilmemişlerdir. Ama bazen hassas, egzemalı ve allerjik saç derisi olan erişkinlerin bu tip şampuanları kullanmaları gerekebilir. Ama genelde büyüklerin saçlı deri pH’ına uygun değillerdir.
Şampuanlar Nasıl Kullanılır?
Ilık veya soğuk su ile saçı ve saç derisini ıslatın (sıcak su saçı ve derisini kurutur). Avuç içine bir miktar şampuan alın; ellerinizle ovuşturduktan sonra şampuanı saçınıza sürün ve parmak uçları ile saç ve saçlı deriye masaj yapın ve durulayın.

İnsanlar normalde birinci yıkamada  saçın hemen köpürmesini beklerler. Fakat köpük saçtaki yağ tarafından parçalandığından, yağlı saçların en az iki kez şampuanlanması gerekir.
Medikal şampuanlar saçlı deride bekletilmelidirler. İdeal olarak banyoda iken önce saçı ıslatın; şampuanı uygulayın; masajla saç derisine yedirin; banyo yaparken saçı durulamadan 3-5 dakika şampuanla tutun ve sonra durulayın. Böylelikle etkin maddeler saçlı deri tarafından daha çok emilecek ve sorununuzun çözümü daha kolay olacaktır. Bu bekleme esnasında vücudunuzu iki kez sabunlayabilirsiniz. 
Aşırı yıkama, aşağıdaki sonuçlara neden olabilir:
•    Saç derisinin pH’ı değişebilir: Uygun olan 5,5 pH’lı şampuanlar kullanın. 
•    Deri yüzeyindeki mantar ve bakterilerin tipi ve sayısı değişebilir; bu da kepek ve seboreik egzamaya neden olabilir. 
•    Deri yüzeyindeki sebum (yağ) kaybolur, böylece deri yüzeyinden su kaybı artar. O zaman geçici olarak bebe şampuanı kullanın.
•    Yağsız deri aşırı kuruyabilir, bu durumda nemlendirici bileşenler içeren şampuanlar kullanılmalıdır, örneğin Seranem.
•    Derinin üst tabakasında bulunan boynuzsu hücreler dökülür; bu hücreler normalde derinin su kaybını engellerler ve dökülmeleri daha fazla su kaybına neden olurlar. Bu durumda deri, saç boyaları ve perma solüsyonlarına daha geçirgen hal alır.
•    Kuru deri, “stafilokokus aureus”un neden olduğu “impetigo” dediğimiz cilt infeksiyonuna eğilim gösterir.
•    İrritan (tahriş sonucu gelişen) temas dermatiti (egzama) gelişebilir; bu durumda deri kuru, kırmızı ve yaralıdır. Böyle vakalar, özellikle şampuanların içinde bulunan surfaktanların deriyi kurutması sonucu oluşur. Yumuşak bir şampuana geçin, mesela Seranem.
•    Özellikle egzama oluştuğunda, yanma duyusuna neden olabilir. 
•    Kontakt ürtikeri (temasa bağlı kurdeşen= ani kızarıklık, kaşıntı ve şişlik) şampuanlardaki koku ve koruyuculara karşı gelişebilir. 
•    Allerjik kontakt dermatit(gecikmiş, fakat kalıcı reaksiyon) gelişebilir. Durulanmaları nedeniyle, gerçek allerjik reaksiyonlar nadirdir.
Ancak aşağıdaki maddelere karşı allerji gelişebilir:
•    Papatya, lavanta ve gül yağı gibi bitkisel ekstreler
•    Kathon veya quarternium-15 gibi koruyucular
•    Kokular
•    Protein kontakt dermatit: Yulaf unu veya yer fıstığı gibi proteinlere karşı allerjik dermatit ve kontakt ürtiker karışımı bir tablo olarak gelişir.